Duncan Chard
the other mosques
De Verenigde Arabische Emiraten staan vol met prachtige moskeeën, elk een statement op zich met torenhoge muren, stevige deuren en minaretten die tot aan de hemel reiken., De meest indrukwekkende hiervan is de Sheikh Zayed Grand Mosque in de hoofdstad van de VAE, Abu Dhabi, gebouwd tussen 1996 en 2007. Een fotografieopdracht in 2009 bracht me naar het uitgestrekte terrein van de grootste moskee van het land. Tijdens dit project ontmoette ik een heer die weigerde ooit te bidden in het weelderige gebouw van Maghreb "omdat het te extravagant was" en dit gevoel van onbehagen resoneerde met mij.
Ik ben opgegroeid in een klein dorp in het Verenigd Koninkrijk - een zeer gemiddelde opleiding in de Engelse Kerk met mijn enige kennis van het Midden-Oosten via BBC-uitzendingen die op het televisiescherm van mijn familie werden gestraald. Ze waren rijkelijk bevooroordeeld met antagonisten die ‘fatwa’ en ‘jihad’ predikten en besteedden heel weinig aandacht aan de culturele verhalen van het Midden-Oosten. Ik heb mezelf altijd als ruimdenkend en liberaal beschouwd, maar mijn reis om het echte Midden-Oosten te begrijpen en voorgeprogrammeerde etnocentrische bagage van zich af te werpen, was even complex als onverwacht.
Net als de man die ik in de Grote Moskee ontmoette, schrok ik van de grootte van het etablissement, maar om heel andere redenen. Dit inspireerde me om te proberen het concept van nederigheid te begrijpen dat zo cruciaal is voor de islam. Deze nieuwsgierigheid wekte mijn interesse om niet de iconische, weelderige gebouwen te fotograferen, maar de andere moskeeën. Verspreid over de zeven emiraten (die samen de VAE vormen) zijn het structuren waar de meeste mensen elke dag voorbij rijden zonder een tweede blik te werpen. Bijna onzichtbaar voor voorbijgangers, zitten ze stil in het dorre landschap met de buitenkant verschroeid door een aanhoudende en meedogenloze zon. Ze zijn een oase voor reizigers en een brandpunt voor gemeenschappen die in de meest barre omstandigheden leven.
De meeste van deze kleine moskeeën zijn gebouwd met beperkte middelen vanwege de dringende behoefte aan een gebedsplaats in kleinere gemeenschappen. Als zodanig evolueerden ze naar het landschap, waarbij ze zich vrijstelden van de strikte structuur en ontwerpen van de stedenbouwkundige. Ze verdwijnen in de hectische achtergrond van het dagelijks leven en hun nederige verklaring is een bewijs van de spiritualiteit van degenen die hebben gezwoegd om ze op te bouwen. Hoewel deze moskeeën binnen een strikte religieuze traditie bestaan, zijn ze vaak excentriek en creatief. Elk van hen viel me op vanwege een aantal gemeenschappelijke kenmerken: rijk aan individualiteit, vastberaden in het doel en weigering om de beperkingen van wegen of stranden te volgen terwijl je gehoorzaam naar Mekka kijkt.
Dit project was een 10-jarige roadtrip door de VAE - een reis van enkele duizenden kilometers over de zonovergoten snelwegen tussen uitgestrekte stadscentra zoals Dubai en afgelegen noordelijke uiteinden van het Empty Quarter. Sinds het begin van het project merkte ik dat ik onverwachts een grote genegenheid voor deze gebouwen ontwikkelde en mijn foto's zijn mijn reis van begrip geworden. Ik begon te beseffen hoe deze moskeeën iedereen verwelkomen die onderdak nodig heeft, ongeacht hun religieuze overtuiging. Ik vraag me af welke levens hun drempels zijn overschreden en welke verhalen deze gebouwen kunnen vertellen. Ik zie geen afbladderende verf meer, maar nederigheid in al zijn ruige en aangetaste schoonheid. De andere moskeeën zijn ontwapenend omdat ze eenvoudig, ongecompliceerd en vol menselijkheid zijn.